Het vergeten handelsakkoord, EU-Mercosul, toch economisch interessant voor de EU?

De economie van de Mercosur (Argentinië, Brazilië, Paraguay en Uruguay) zit in het slop, toch kwam er een vrijhandelsakkoord met de Europese Unie na 24 jaar onderhandelen. Volgens sommige kranten omdat het economisch interessant is voor de EU en voor andere om deze landen uit het slop te halen.

Door de hoge kosten van de export-infrastructuur stijgen de prijzen van de handel met Latijns-Amerika. Daarvoor zou dit handelsakkoord hoofdzakelijk gemaakt zijn. Om het geografische nadeel van handel met Latijns-Amerika op te heffen…

Beide regio’s hebben een handelsbalans van ongeveer 45 miljard euro, voor de Europese Unie is de grootste sector de dienstensector met 25 miljard en bij Brazilië is dit voornamelijk de primaire sector.

De oppositiekranten in Argentinië stond evenwel dat dit het einde zou zijn van de industrie in de Mercosur en in kranten van de Benelux en Frankrijk stond dat dit het einde zou zijn van de vee-en pluimvee industrie.

Bestaat de Mercosur eigenlijk nog? Is dat niet veranderd door UNASUR ( De Unie van Zuid-Amerikaanse Naties is een politieke en economische unie van de 12 onafhankelijke staten in Zuid-Amerika)en later door Prosur ( Het Forum voor de Vooruitgang en Ontwikkeling van Zuid-Amerika is een initiatief voorgesteld door de president van Chili, Sebastián Piñera, samen met zijn Colombiaanse tegenhanger, Iván Duque, voor de oprichting van een integratie-orgaan ter vervanging van de Unie van Zuid-Amerikaanse Naties). Er is dus nog ruimte om klaarheid te scheppen in de Mercosur en de EU, daarmee dat ik dit artikel schrijf.

Een case study: Argentinië, een land dat een zware crisis meemaakt, staat de peso op 50 ten aanzien van de euro, dit betekent dat geïmporteerde producten 50 maal duurder zijn in Argentinië volgens de reëele koopkracht, daarbij komen nog eens de transportkosten zoals hierboven vermeld, de invoerheffingen en je komt uit bij onbetaalbare producten in Argentinië uit de Europese Unie. Het komt er op neer dat het gemiddeldloon in Argentinië 550 dollar is daar koop je geen Europees wasmachine mee. Daar zal dus iets aan gedaan worden.

Enkele mogelijke gevolgen

Het grote hete hang-ijzer is dat de Mercosur de Europese patenten niet zal aanvaarden. Brazilië is een grote producent van generische geneesmiddelen die nog onder internationale patenten vallen en deze worden gebruikt in de laagste ontwikkelde landen.

Brazilië heeft een uitgebouwde auto-industrie gebaseerd op flexmotoren (ethanol en benzine), de vraag is natuurlijk of de Europese export goedkoper zal zijn uit Duitsland, toch blijkt dat deze flexmotor goedkoper kan worden gebouwd omdat de machine’s om ze te produceren te oud zijn en Europa kan deze leveren. Dus in Brazilië zal het voornamelijk machine’s gaan voor de auto-sector.

Het is al sinds jaar en dag duidelijk dat Argentinië en Brazilië alleen kwaliteits-en de milieu-vriendelijk vlees naar Europa verschepen, omdat dat het enige rendabele product is dat sinds de achttiende eeuw kon geëxporteerd worden. Deze stukken vlees worden enorm gecontroleerd en er is vraag naar. De manier van het vlees snijden is ook typisch gedaan voor de Europese consument. De Argentijn, Uruguayaan en de Braziliaan eten het restvlees van mindere kwaliteit.

Deze landen vroeger de graanschuren waren van Europa, zijn ze nu de soja-schuren van China. Brazilië heeft een handelsoverschot van 30 miljard dollar met China, toch wil Bolsonaro niet meer naar China exporteren omwille van ideologische overwegingen, terwijl daar de grootste vraag ligt. Daarenboven heeft President Trump nog eens aangemaand van een duidelijker standpunt in te nemen ten aanzien van de handelsoorlog tussen China en de VS en zelf kant te kiezen.

En deze zomer wordt één van de grootste oogsten ooit verwacht in de Mercosur. Daarom dat extra export naar Europa welkom is en dat is een win-win voor beide continenten omdat Europa geen soya produceert dat gebruikt wordt als veevoer.

Natuurlijk is er ook de ecologische kost, zoals het landbouwareaal dat wordt uitgebreid in natuurgebieden zoals de Cerrado en het Amazonewoud in Brazilië. Landbouwproducten worden besproeid met agro-toxische stoffen, er is een hele lobby daaromtrent in Brazilië die nu aan de macht is onder Bolsonaro; toch is de beweging van agro-ecologie hier machtig.

Volgens een Belg in Brazilië, Peter Puyneers, zal dit de belangrijkste hinderpaal worden voor de EU, hij roept op dat de burgers gewoonweg de Braziliaanse producten moeten boycotten die niet volgens onze ecologische maatstaven zijn geproduceerd. Toch zijn veel van de pesticiden gemaakt in Europa.

De monoculturen van suiker, soja en veeteelt hebben gemaakt dat er de ruimte is op de markt voor Europese producten, dat is dan de prijs die zal moet worden betaald voor de monoculturen, want de prijs voor meer gedifferentieerde producten ligt steeds artificieel hoger in Latijns-Amerika dan in Europa en zijn vaker van slechte kwaliteit.

De oppositie, vakbonden en middenveld ‘op de barricaden’

In ieder geval gaat de vakbond in de Mercosur (ccscs) mobiliseren tegen dit handelsverdrag, deze alliantie bestaat uit vakbonden geliëerd aan de linkse partijen die van de macht zijn verdreven. Behalve in Argentinië is er een brede consensus over. Volgens het Kirchnerisme zouden Brazilië en Argentinië te veel toegevingen hebben gedaan op de neoliberale agenda van de EU.

Conclusie

Het is duidelijk dat dit geen conherent akkoord is en dat het niet duidelijk is in welke richting het zal kantelen. Het staat vast dat de landbouwsector in Europa en de industrie in de Mercosur nog meer onder druk kom en te staan, maar dat is een klassiek verhaal van de laatste decennia. In de jaren ’90 ging men er nog van uit dat de Braziliaanse industrie ten einde liep.

Het is duidelijk is een zeer pro-Duits akkoord en dat de Fransen hebben zich een beetje laten rollen omwille van te hoge verwachtingen ten aan zien van Brazilië voor het klimaat. Frankrijk is de grote verliezer van dit akkoord omdat het een grote veestapel heeft, veel melk produceert en een landbouwnatie is, terwijl Duitsland, al meer geïndustrialiseerd is.